Η Γυναίκα μέσα από το βλέμμα των ξεχασμένων Ελληνίδων Λογοτέχνιδων του 18ου και 19ου αιώνα (μέρος β΄)

Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται η σιωπηλή αλλά καθόλου ευκαταφρόνητη γυναικεία ελληνική λογοτεχνική παραγωγή κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, ποιήματα ενδεικτικά των ξεχασμένων ποιητριών της χώρας μας, οι φωτογραφίες τους, η κριτική για το έργο τους από καταξιωμένους λογοτέχνες της εποχής τους, τα βραβεία τους και ο αγώνας τους για την μόρφωση των γυναικών του τόπου μας, που έβαλε τον θεμέλιο λίθο σε αυτό που όλοι ονομάζουμε «γυναικείο κίνημα». Επίσης παρουσιάζονται συνοπτικά οι αρχαίες ελληνίδες ποιήτριες που υπήρξαν πρότυπα των σπουδαίων λυρικών ποιητών καθώς και τα γενικότερα συμπεράσματα για την απουσία των ποιητριών που μελετήσαμε από την ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

 

Ευανθία Καΐρη

 

Η Ευανθία Καΐρη γεννήθηκε στην Άνδρο, κόρη του Νικόλαου Καΐρη και της Ασημίνας το γένος Καμπανάκη και αδερφή του λόγιου, θεολόγου και αγωνιστή Θεόφιλου Καΐρη, του οποίου υπήρξε επίσης μαθήτριά του στη σχολή των Κυδωνιών στη Μικρά Ασία. Από τα δεκαπέντε χρόνια της ξεκίνησε αλληλογραφία με τον Αδαμάντιο Κοραή με στόχο το διαφωτισμό του Γένους, η οποία συνεχίστηκε ως το θάνατό του. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1826 με την ανώνυμη έκδοση του τρίπρακτου δράματος Νικήρατος, με θέμα την Έξοδο του Μεσολογγίου, που παραστάθηκε τον ίδιο χρόνο στο θέατρο της Ερμούπολης στη Σύρο. Κριτική: Την Ευανθία Καΐρη παρουσιάζουν προσωπικότητες της εποχής ως Γυναίκα «λογίαν και ωραίαν» και ως «νύμφην του Χριστού», διότι παρέμεινεν άγαμος, ίσως συμμορφουμένη προς την βαθυτάτη και μέχρις «αιρέσεως» εξικνουμένη «θεοσέβειαν» του αδελφού της. Η Ευανθία Καΐρη είναι η πρώτη Ελληνίδα που εργάστηκε για την γυναικεία διαπαιδαγώγηση στην Ελλάδα. Ανταποκρίθηκε έτσι στο γενικότερο πνευματικό κλίμα της εποχής της με αίτημα τη μόρφωση του γένους.

 

Σαπφώ Λεοντιάς

 

 

Η Σαπφώ Λεοντιάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1832 και πέθανε το 1900. Ήταν επηρεασμένη από τον Φαναριώτικο Ρομαντισμό, γράφει μακροσκελή ποιήματα με ρητορικό στόμφο. Στα ποιήματά της αναγνωρίζουμε το λεπτό φυσιολατρικό συναίσθημα, λεπτότητα σκέψης και συναισθήματος και ρυθμική αρμονία.

Ανάμεσα στους φωτισμένους λειτουργούς της Παιδείας ξεχωρίζει για τον δυναμισμό, την πνευματικότητα, τον βαθύ στοχασμό, την πολυσχιδή προσωπικότητα και το απαράμιλλο θάρρος της να πορεύεται υπηρετώντας τα πιστεύω της, σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Δίκαια συγκαταλέγεται στις δασκάλισσες του Γένους, εφόσον στην ζωή της αφιερώθηκε να ιδρύει και να διευθύνει σχολεία και να κάνει διαλέξεις για τον γυναικείο ζήτημα, ζητώντας την ισότητα στην εκπαίδευση και την μόρφωση των γυναικών.

«Ω Μούσαι φίλοι κάτοικοι του Θείου Ελικώνος

Σεις με της Κασταλίας σας το ζωηφόρον νάμα

Την δάφνην εποτίζετε, κι ο θαλερός της κλώνος.

Ο πρώτος π΄εβλάστησε, πικρός και γλυκύς άμα

Εικών σας ακριβής»

 

«Εις κλάδον Δάφνης» Σαπφώ Λεοντιάς

 

Φωτεινή Οικονομίδου

 

 

(απόσπασμα από το ποίημα Σφάλλω)

 

 

Σφάλλω αν τους στίχους τούτους απ το στήθος μου εκβάλλω

Αιμοστάζοντας και δάκρυ αν τους ραίνει ενώ γράφω;

Δεσμευμένη αν στενάζω, εάν καταρώμα σφάλλω;

Κι είναι σφάλμα την γραφίδαν εις χολήν εάν την βάφω;

 

Στο ποίημά της «Διατί γράφω στίχους» εξηγεί:

«Γράφω μόνον μικρόν ίνα την οδύνην μου πραΰνω

Δεν επιδιώκω δόξαν, ουδέ ποιητρίας φήμην

Αποθνήσκουσα γνωρίζω ότι ίχνη δεν αφήνω,

Και μηδέν ότι θα ήμαι όπως πριν υπάρξω ήμην»

 

Και ολοκληρώνει το ποίημα εξομολογούμενη ότι:

«Την ανάγκην της καρδίας μη παρεξηγής αφρόνως . . .

Ό,τι γράφω ο βαθύς μου το υπαγορεύει πόνος».

 

Η Φωτεινή Οικονομίδου γεννήθηκε 1856 και ήταν ποιήτρια του 19ου αιώνα. Από μικρή γράφει απομονωμένη, ξεχύνοντας αργότερα στους στίχους της τον βαθύ της πόνο για το ανομολόγητο πάθος της προς τον ποιητή Κων. Παπαρρηγόπουλο.

Ακολουθεί τον ρομαντισμό στην ποίησή της και ανήκει στην πεσιμιστική σχολή.

Ήταν μια φλογερή ψυχή που ασφυκτιούσε στην κοινωνική και συμβατική λογική της εποχής της. Παρομοιάζει τον εαυτόν της σαν φυλακισμένη σε κλουβί που θέλει να δραπετεύσει, δείχνοντας έμμεσα την θέση της γυναίκας και της λόγιας της εποχής της.

 

Ειρήνη Δενδρινού

 

 

Αντίθεση

Ενώ το φως της λάμπας τρεμουλιάζει,

εκείνη τα ωραία δάχτυλα σαλεύει

και σε τούλι ψηλό – πώς δε δειλιάζει! –

ακούραστα δουλεύει, όλο δουλεύει.

 

Με το βελόνι τη ζωή αγοράζει,

μα και μ΄ αυτό το θάνατο αγναντεύει

στην αυγή της ζωής! Μα δε χαράζει

μέρα γι΄ αυτούς, που η Μοίρα αγριοπαιδεύει.

 

Κι όταν αχνή απ΄ τον κόπο και σακάτισσα

– να ζήσει δεν εμπόρεσε ακαμάτισσα! –

σε ψυχικού θα κείτεται κρεβάτι,

 

σε πλούσιο, μυριοφώτιστο σαλόνι,

σε ώμο γυμνό κυράς θα καμαρώνει

τη νταντέλλα του πόνου κάθε μάτι

 

Αντωνούσα Καμπουροπούλου

 

 

«Ο κάθε ένας χρεωστεί καλό να ενεργήση,

πάντοτε στην πατρίδα του, και να την ωφελήση,

Ο γενικός κανονισμός ποτέ δεν εμποδίζει,

να ομιλήσει ο καθείς εκείνο, που νομίζει.

Κ' η γυναικεία η φυλή βρίσκεται προικισμένη,

ο πάνσοφος Δημιουργός την έχει ποιημένη [...].

 

Θεέ μου δος μου λογισμόν και αίσθησιν ν’ αρχήσω,

Την δυστυχή πατρίδα μου με λύπην να θρηνήσω.

Στα χίλια οκτακόσια οι Έλληνες αρχήσαν,

Και την ελευθερίαν τους με έγγραφα κινήσαν.

Είκοσι έτη μυστικά επροετοιμασθήκαν,

Στα’ κοσιένα έξαφνα στα όπλα σηκωθήκαν.

Όλοι σηκώσαν άρματα και την τουρκιά κτυπήσαν ,

Και την κληρονομίαν τους ως Έλληνες ζητήσαν.

(Ποιήματα Τραγικά σ. α΄)

 

Γεννήθηκε στην Κρήτη και σε όλον τον πνευματικό της βίο αγωνίστηκε για τον κρητικό αγώνα. Υπερασπίστηκε με ζήλο το δικαίωμα των Κρητικών στην ελευθερία. Θεωρούσε επίσης χρέος της να εισάγει την γυναικεία φωνή στον δημόσιο βίο. Μίλησε για τα δικαιώματα της γυναίκας της εποχής της και ήταν από τις λίγες γυναίκες που εξέδωσαν έργο με το δικό τους επώνυμο. Η ποίησή της υπήρξε αναμφισβήτητα σταθμός για τις γυναίκες της εποχής της. 

 

 

Συντελεστές προγράμματος – βιβλίου:

 

 

Η Άννα Ρεντζεπέρη, ΠΕ02 Φιλόλογος και οι μαθητές της Α΄τάξης του Εσπερινού Γενικού Λυκείου Ηγουμενίτσας, συμμετείχαν  στο πολιτιστικό πρόγραμμα με τίτλο « Η Γυναίκα μέσα από το βλέμμα των ξεχασμένων Ελληνίδων Λογοτέχνιδων του 18ου και 19ου αιώνα». Το βιβλίο προλογίστηκε από τον Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσπρωτίας κ. Ευάγγελο Τζάνη, ΜScΦυσικός – Ηλεκτρονικός και από τον κ. Σπύρο Τζόκα, Καθηγητή Πληροφορικής, Υπεύθυνο Σχολικών Δραστηριοτήτων της ΔΔΕ Θεσπρωτίας

 

Social Media

 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

 

Newsletters

Zircon - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.